Thiếu máu khi mang thai: Nguyên nhân, dấu hiệu, cách khắc phục

Có thể bạn đã từng nghe tới tình trạng thiếu máu khi mang thai do thiếu sắt. Nhưng bạn đã biết dấu hiệu nhận biết khi mẹ bầu bị thiếu máu chưa? Bà bầu thiếu máu có sao không? Mẹ bầu thiếu máu nên bổ sung gì để cải thiện tình trạng này hay chưa? 

Bà bầu bị thiếu máu khi mang thai là khi hàm lượng Hemoglobin (Hb) trong máu thấp <11g/dl

I –  Bà bầu thiếu máu là như thế nào?

Bà bầu thiếu máu thai kỳ khi hàm lượng Hemoglobin (Hb) trong máu thấp <11g/dl.

Mẹ bầu thiếu máu là vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng ở tại rất nhiều các quốc gia. Điều tra của Viện Dinh dưỡng quốc gia cho thấy, có khoảng 36,8% phụ nữ mang thai tại Việt Nam thiếu máu thai kỳ. 

II – Nguyên nhân mang thai bị thiếu máu 

Nguyên nhân chính khiến phụ nữ mang thai bị thiếu máu là do nhu cầu sắt ở phụ nữ mang thai cần nhiều hơn để cung cấp cho thai nhi.

Nhu cầu sắt khi mang thai tăng lên tới 5-7 lần ở quý 2 và quý 3 của thai kỳ. Trong khi đó, chế độ ăn uống không đủ dinh dưỡng và không đủ nhu cầu dẫn tới tình trạng có bầu bị thiếu máu.

Nguyên nhân chính gây thiếu máu ở bà bầu là do chế độ ăn uống không đủ dinh dưỡng

Phụ nữ mang thai bị thiếu máu xảy ra nhiều với các thai phụ ở vùng nông thôn, vùng miền núi do điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn.

→ Thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho thấy: “Lượng sắt và acid folic trong khẩu phần ăn của phụ nữ mang thai tại nhiều địa phương chỉ đạt khoảng 40% nhu cầu khuyến nghị.”

( → Xem thêm: Tại sao bà bầu mất ngủ? Những nguyên nhân mất ngủ ở bà bầu)

III – Dấu hiệu thiếu máu khi mang thai 

Dấu hiệu bà bầu thiếu máu hồng cầu nhỏ như thế nào? Trong lần khám thai đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm máu xem bạn có bị thiếu máu hay không.

Một trong các xét nghiệm này là đo dung tích hồng cầu (hematocrit) với mục đích xác định phần trăm hồng cầu trong huyết tương.  Xét nghiệm còn lại (hemoglobin) xác định chỉ số thiếu máu khi mang thai – số gram hemoglobin trong máu.

Dù không bị thiếu máu khi mang bầu ở giai đoạn đầu, bạn cũng có thể bị thiếu máu ở các giai đoạn sau của thai kỳ.

Vì vậy, bạn sẽ được xét nghiệm máu lần nữa vào khoảng tháng thứ sáu hoặc thứ bảy. Hematocrit và hemoglobin hạ thấp một chút trong nửa sau của thai kỳ là điều bình thường vì khi đó lượng máu trong cơ thể tăng cao và lượng huyết tương, thành phần chất lỏng của máu, tăng nhanh hơn so với số lượng và kích thước hồng cầu. Tuy nhiên, đừng để hai chỉ số này hạ xuống quá thấp.

Dấu hiệu mẹ bầu thiếu máu khi mang thai thường khó nhận biết nên bạn sẽ cần thực hiện xét nghiệm máu để xác định.

Tình trạng mẹ bị thiếu máu khi mang thai có thể không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào, đặc biệt nếu chỉ thiếu máu nhẹ. Một số biểu hiện thiếu máu khi mang thai có thể nhận thấy là thường mệt mỏi, cảm giác yếu trong người và chóng mặt.

Thiếu máu khi mang thai gây đau đầu, chóng mặt, khó chịu và khó tập trung

Đây cũng là những triệu chứng nhiều phụ nữ gặp phải khi mang thai dù có thiếu máu hay không nên rất khó xác định. Bạn cũng có thể thấy mình xanh xao hơn, đặc biệt là ở đầu ngón tay, dưới mi mắt và vùng môi.

Các biểu hiện bà bầu thiếu máu khác bao gồm tim đập nhanh, mạnh, thở gấp, đau đầu, chóng mặt, khó chịu và khó tập trung.

Ngoài ra, các thai phụ bị tình trạng thiếu máu mang thai do thiếu sắt trầm trọng có thể thấy thèm ăn các vật thể phi thực phẩm như nước đá, giấy hoặc đất sét, còn gọi là hội chứng Pica. Nếu bạn cũng có những cơn thèm khác lạ như vậy, hãy mau chóng đến gặp bác sĩ.

( → Xem thêm cách khắc phục tình trang đau đầu khi mang thai TẠI ĐÂY)

IV – Bà bầu thiếu máu có nguy hiểm không?

Thiếu máu thai kỳ có nguy hiểm không? Mang thai thiếu máu dẫn tới thiếu oxy ở các cơ quan trong cơ thể sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi. Cụ thể:

– Đối với thai phụ: Dễ sảy thai, nhau bong non, nhau tiền đạo, tăng huyết áp thai kỳ, , ối vỡ sớm, tiền sản giật, nhiễm trùng hậu sả, băng huyết sau sinh.

– Đối với thai nhi, mẹ bầu bị thiếu máu có sao không?: Nhẹ cân, suy thai, sinh non tháng, dễ mắc bệnh sơ sinh, thời gian điều trị hồi sức kéo dài, có nguy cơ bệnh tim mạch cao hơn trẻ khác.

Chính vì vậy, các bác sĩ đã coi thiếu máu thiếu sắt trong thai kỳ là một đe dọa sản khoa. Trên đây là giải đáp của chúng tôi cho thắc mắc thiếu máu khi mang thai có sao không. 

Thiếu máu khi mang thai có nguy hiểm không? Thiếu máu khi mang thai gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé

Để tránh xảy ra các hậu quả đáng tiếc, ngay khi phát hiện dấu hiệu thiếu máu khi mang thai 3 tháng đầu, thiếu máu khi mang thai tháng cuối hay ở bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ, thai phụ cũng nên đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt.

Sau khi thăm khám và xác định nguyên nhân, bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn biết bà bầu thiếu máu nên bổ sung gì để khắc phục tình trạng bệnh.

V – Bà bầu thiếu máu nên ăn gì và không nên ăn gì?

Bà bầu thiếu máu nên làm gì? Trong thai kỳ, bên cạnh việc bổ sung thuốc sắt theo chỉ định của bác sĩ, việc hấp thụ sắt qua thực phẩm cũng rất cần thiết và quan trọng.

1. Bà bầu thiếu máu nên ăn uống gì? 

Vậy mẹ bầu thiếu máu nên ăn gì? Dưới đây là những thực phẩm tốt cho phụ nữ mang thai thiếu máu:

• Thịt bò:

Bà bầu bị thiếu máu nên ăn gì? Thịt bò chính là thực phẩm hàng đầu mẹ bầu nên bổ sung vào chế độ ăn uống hàng ngày.

Trong mỗi 100g thịt bò chứa đến 2,6 mg sắt heme, loại sắt dễ dàng được cơ thể hấp thụ hơn so với sắt thực vật (sắt non-heme).

Ngoài ra, thịt bò cũng rất giàu kẽm, selen, protein và một số vitamin B. Mẹ bầu bị thiếu máu nhẹ hãy tích cực ăn thịt bò để bổ sung sắt cho cơ thể nhé.

• Thịt gà:

Thịt gà là đáp án tiếp theo cho câu hỏi bà bầu thiếu máu ăn gì tốt. Theo nghiên cứu, với hàm lượng sắt phong phú (100g thịt gà có đến 1,3 mg sắt heme) cùng các vitamin và dưỡng chất khác nên thịt gà rất tốt cho mẹ bầu và thai nhi.

• Gan động vật:

Bà bầu thiếu máu nên ăn uống gì? Hãy ăn gan động vật các mẹ nhé! Mẹ bầu có thể ăn gan bò, gan gà, gan ngỗng, gan lợn để bổ sung chất sắt, vitamin A, B và selen.

• Các loại cá:

Bà bầu thiếu máu thiếu sắt nên ăn gì? Cá chẽm, cá hồi, cá chim, cá cơm, cá mòi, cá bơn… là những thực phẩm bổ sung sắt cho mẹ  bầu rất tốt.

Ngoài ra, các loại cá này cũng rất giàu acid béo omega-3, một loại chất béo có lợi cho hệ tim mạch, tăng cường sức khỏe của não, tăng cường chức năng miễn dịch… Do đó, tìm kiếm phụ nữ mang thai thiếu máu nên ăn gì tốt, các mẹ đừng bỏ qua các loại cá nhé.

Cá hồi rất tốt cho mẹ bầu bị thiếu máu

• Nghêu:

Mẹ bầu bị thiếu máu nên ăn gì? Mẹ hãy tăng cường ăn nghêu. Trong , 100g nghêu có tới 3g sắt heme; ngoài ra còn rất giàu protein, vitamin C và một lượng lớn vitamin B12. 

• Bông cải xanh:

Đây là loại rau rất giàu chất sắt (khoảng 156 gram chứa 1 mg sắt); bên cạnh đó loại rau này còn chứa vitamin C, giúp cơ thể hấp thụ chất sắt tốt hơn.

Nếu mẹ bầu đang băn khoăn bị thiếu máu khi mang thai nên ăn gì tốt thì đừng bỏ qua bông cải xanh nhé.

• Cải bó xôi:

Phụ nữ có thai thiếu máu nên ăn gì? Cải bó xôi hay còn gọi là rau chân vịt, rau bina. Trong khoảng 100 gram rau bina sống chứa 2,7 mg sắt, do đó khi nhắc tới thực phẩm bổ máu cho bà bầu thiếu máu chắc chắn không thể thiếu rau bina. 

• Các loại đậu:

Các thực phẩm cho bà bầu thiếu máu này là nguồn bổ sung sắt vô cùng tuyệt vời. Không chỉ giàu sắt, các loại đậu còn có hàm lượng calo thấp lại giàu chất xơ hòa tan. Vì vậy các loại đậu là câu trả lời hoàn hảo tiếp theo cho câu hỏi mẹ bầu thiếu máu thì nên ăn gì. 

• Hạt bí:

Mang thai thiếu máu nên ăn gì? Trong mỗi 100g hạt bí có chứa 3,3 mg chất sắt, chính vì vậy hạt bí sẽ là thực phẩm hoàn hảo trong chế độ dinh dưỡng cho bà bầu thiếu máu. 

Trong mỗi 100g hạt bí có chứa 3,3 mg chất sắt

• Chocolate đen:

Tìm kiếm mẹ bầu thiếu máu ăn gì tốt, bạn không nên bỏ qua Chocolate đen. Món ăn này sẽ giúp thực đơn ăn uống hàng ngày của mẹ bầu bớt nhàm chán.

Trong 100g chocolate đen chứa đến 11,9 mg sắt; ngoài ra socola đen còn rất giàu chất xơ và có đặc tính chống oxy hóa cao.

• Bí đỏ:

Thực phẩm  này rất giàu protein, vitamin, carotene,amino axit, canxi, sắt…Do đó, bí đỏ hoàn toàn xứng đáng là đáp án tiếp theo cho câu hỏi mang bầu thiếu máu nên ăn gì tốt.

• Lòng đỏ trứng gà:

Mẹ bầu thiếu máu cần ăn gì? Lòng đỏ trứng gà sẽ là gợi ý rất tuyệt vời cho các mẹ. Các dưỡng chất có trong lòng đỏ trứng gà gồm protein, canxi, sắt, photpho và nhiều vitamin có lợi cho sức khỏe bà bầu và sự phát triển của thai nhi.

• Mía:

Mía được đánh giá là loại bổ máu nhất trong các loại hoa quả. Ngoài hàm lượng sắt lớn, mía còn chứa các vi lượng cần thiết cho cơ thể như canxi, kẽm…

Nếu đang băn khoăn không biết có bầu thiếu máu nên ăn gì, mẹ hãy uống mỗi ngày 1 cốc nước mía để phòng ngừa thiếu máu khi mang thai 3 tháng cuối hay bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ nhé. Đây cũng là đáp án cho câu hỏi bà bầu thiếu máu nên uống gì.

Mía được đánh giá là loại bổ máu nhất trong các loại hoa quả

• Nho:

Bà bầu thiếu máu thì nên ăn gì? Nho chứa nhiều canxi, đường glucose, phốt pho, sắt, amino axit, vitamin, … Đây đều là các dưỡng chất có tác dụng bổ máu, tăng cường sức khỏe cho phụ nữ mang thai.

• Chuối:

Chuối là đáp án tiếp theo cho câu hỏi bà bầu thiếu máu cần ăn gì. Loại hoa quả này dồi dào sắt và các khoáng chất cần thiết cho sức khỏe của bà bầu và sự phát triển của thai nhi. Ngoài ra, ăn chuối giúp phòng ngừa táo bón khi mang thai khá hiệu quả.

• Các loại hạt:

Bà bầu thiếu máu thì ăn gì? Các loại hạt sấy khô như hướng dương, hạnh nhân, hạt bí, óc chó, hạt lanh… là nguồn thực phẩm giàu chất sắt. Mẹ bầu có thể ăn các loại hạt này nếu đang không biết bị mang thai bị thiếu máu nên ăn gì tốt.

• Quả chà là:

Có thai bị thiếu máu nên ăn gì? Không chỉ giàu sắt, quả chà là còn chứa nhiều potasium, canxi, selenium, magnesium, các vitamin nhóm B và chất xơ…Mẹ bầu có thể ăn quả chà là như một món ăn ngày để bổ sung sắt cho cơ thể.

• Nước cam:

Nước cam không chứa sắt nhưng lại dồi dào vitamin C, mà vitamin C lại giúp cơ thể hấp thụ sắt tối đa. Do đó, nếu đang thắc mắc có thai thiếu máu nên ăn gì và uống gì, các mẹ hãy uống mỗi ngày 1 cốc nước cam nhé.

Vitamin C trong nước cam giúp cơ thể hấp thụ sắt tối đa

Phía trên là giải đáp của chúng tôi cho thắc mắc bà bầu thiếu máu cần ăn những gì? Các mẹ bầu bị thiếu máu hãy bổ sung ngay nhé!

2. Bà bầu thiếu máu không nên ăn gì?

Một số thực phẩm mẹ bầu nên hạn chế hoặc không nên ăn gồm: bia, rượu, trà, cà phê; ngũ cốc nguyên hạt; mì ống, lúa mạch, yến mạch, đậu phộng, rau mùi tây, đồ ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn….

VI – Hỗ trợ điều trị thiếu máu khi mang thai

Mẹ bầu thiếu máu cần bổ sung gì? Nếu xét nghiệm cho thấy mẹ bầu bị thiếu máu hồng cầu nhỏ, mẹ bầu bị thiếu máu lên não do thiếu sắt, bác sĩ sẽ kê các loại dược phẩm bổ sung sắt cho bạn.

Liều lượng phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng thiếu máu khi mang thai nhưng thường sẽ nằm trong khoảng 60 đến 120mg sắt nguyên tố mỗi ngày, chưa kể lượng sắt bổ sung trong các loại thuốc bổ cho thai phụ. Bạn nên tuân thủ chỉ định của bác sĩ và đừng bao giờ bổ sung nhiều sắt hơn so với lượng sắt được kê đơn.

Lưu ý rằng các liều lượng này dùng để chỉ lượng sắt nguyên tố hay sắt nguyên chất được bổ sung, một số nhãn hiệu chỉ thể hiện lượng sắt sunfat, một loại muối sắt, thay cho lượng sắt nguyên tố.

Một liều bổ sung với 325mg sắt sunfat, liều lượng thường được kê để bổ sung sắt, sẽ cung cấp cho bạn 60mg sắt nguyên tố.

Một số loại thuốc khác chứa sắt gluconat với hàm lượng 34mg sắt nguyên tố trong 300mg sắt gluconat hoặc sắt fumarat chứa 106mg sắt nguyên tố trong 1 viên nén 325mg.

Để hấp thu nhiều sắt nhất có thể, nên uống viên sắt khi đang đói, uống thuốc bằng nước lọc hoặc nước cam, vitamin C giúp hấp thu sắt tốt hơn, nhưng đừng uống với sữa vì canxi cản trở quá trình hấp thu sắt. Cà phê và trà cũng ảnh hưởng đến sự hấp thu sắt.

Trong khoảng một tuần kể từ khi bắt đầu hỗ trợ điều trị mẹ thiếu máu khi mang thai, bạn sẽ tạo ra nhiều hồng cầu mới và lượng hemoglobin cũng tăng cao.

Thường chỉ sau một thời gian hỗ trợ điều trị là có thể hoàn toàn thoát khỏi tình trạng bà bầu thiếu máu và canxi, nhưng bạn nên tiếp tục bổ sung sắt trong để tăng cường nguồn sắt dự trữ.

Một lưu ý quan trọng nữa là luôn để các loại thuốc có chứa sắt xa tầm tay trẻ em. Trong số các loại hình ngộ độc dược phẩm ở trẻ em, uống viên sắt quá liều gây tử vong cao nhất. Thực tế, chỉ cần một liều cho người lớn cũng có thể gây ngộ độc cho trẻ nhỏ.

Bà bầu thiếu máu uống thuốc gì? Mẹ bầu nên bổ sung sắt theo chỉ định của bác sĩ

Hy vọng với những thông tin chúng tôi chia sẻ ở trên, các mẹ đã biết mang thai bị thiếu máu có sao không, mẹ bầu bị thiếu máu phải làm sao và bà bầu thiếu máu cần bổ sung gì. Chúc các mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh!

Nếu vẫn còn thắc mắc về tình trang thiếu máu khi mang thai, bạn vui lòng gọi tới tổng đài 1800 1125 (miễn cước) để được dược sĩ tư vấn.

* Thực phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh!